Speerpunten

Zorg
Wij willen zorgen voor een betere verbinding en samenwerking tussen formele en informele zorg, waarbij beter en meer gebruik kan worden gemaakt van voorliggende voorzieningen. De transformatie zal vooral vorm krijgen in de verbinding tussen de verschillende beleidsvelden waarbij we ons niet beperken tot jeugd, WMO en participatie. Bijvoorbeeld ook cultuur en sport spelen een belangrijke rol, maar ook veiligheid, omgevingsvisie en dergelijke kunnen een rol spelen.

Wij bieden een helder en goede toegang voor onze kwetsbare burgers. Het project Toegang zorgt ervoor dat ongeacht waar de burger binnenkomt (BSL, CJG, WSP) de cliënt op dezelfde integrale wijze geholpen wordt. Schotten tussen WMO, jeugd en participatie verdwijnen.

Wij streven ernaar de positie van de kwetsbare burger te versterken door (extra) inzet van informele zorg (o.a. mantelzorg). Het streven is hierbij waar mogelijk het accent van curatief naar preventief te verleggen. Wij streven naar het leveren van ondersteuning op maat, zodat mensen langer thuis kunnen blijven wonen en actief deel kunnen nemen aan de samenleving. Het gaat hierbij o.a. om:

• Het versterken van het sociale netwerk
• Gezond en veilig opgroeien
• Werken naar vermogen
• Goede toegang tot voorzieningen
• Zorg op maat
• Toeleiding naar zorg
• Versterking eigen kracht
• Versterking van samenkracht

Statushouders

• Wij willen zorg kunnen dragen voor een goede huisvesting van statushouders. Daarbij is het streven gericht op het kunnen voldoen aan de taakstelling vanuit het rijk.
• Als gevolg van het groter aantal statushouders in onze gemeente wordt breed ingezet op scholing, participatie, gezondheidszorg en sociaal cultureel werk en vluchtelingenwerk

Wonen en zorg
Wij streven naar de realisatie van voldoende wooneenheden waar goed in de zorgbehoefte kan worden voorzien.

Leefstijl
Gestreefd wordt naar positieve gezondheid. De mens staat hierin centraal, en niet de ziekte of beperkingen. Er zijn naast een ziekte of bepaalde beperkingen een heleboel vlakken waarop een mens wel gezond is. Het versterken van deze vlakken zorgt ervoor dat de persoon mee kan doen in de samenleving.
Preventie krijgt hierin een prominente plek, waarin integraliteit met andere domeinen centraal staat.

Ook alcohol ontmoediging en drugsbestrijding maken een belangrijk onderdeel uit van het leefstijlbeleid, met name voor de doelgroep jeugd, in de vorm van het programma LEF.  Zie programma 2 voor een korte beschrijving van het programma LEF.

Wonen en Zorg
De Woon-Zorgvisie is eind 2018 vastgesteld. Het doel is om mensen op een goede manier zo lang mogelijk thuis te kunnen laten wonen. Dit betekent dat we voldoende laagdrempelige voorzieningen faciliteren, aandacht hebben voor eenzaamheid en dementie en de samenwerking opzoeken met zorgverzekeraars, zorgaanbieders en woningcorporaties om deze doelstelling samen waar te maken.

Nieuwe Wet inburgering
Het huidige inburgeringsstelsel voldoet niet: inburgeraars doen te lang over hun inburgering en het stelsel prikkelt niet om op het hoogst mogelijke niveau de Nederlandse taal te leren. De verbinding met participatie wordt onvoldoende gemaakt en de doorgaande lijn tussen de asielopvang en verdere inburgering bij gemeenten verloopt onvoldoende soepel. Inburgeraars zijn kwetsbaar op een vrije markt waar fraude voorkomt door instellingen die misbruik maken van de mogelijkheden die het leenstelsel ze biedt. Hervorming is dus nodig.

De nieuwe Wet Inburgering is van kracht per 1 januari 2022 ( was eerst 1 juli 2021). In het nieuwe stelsel krijgen gemeenten de regie over de inburgering. Nieuwkomers worden hiermee vanaf het eerste moment goed begeleid zodat zij zo snel mogelijk kunnen meedoen in de samenleving, het liefst via betaald werk. Gemeenten zijn verantwoordelijk voor het welzijn van al hun burgers en hebben concrete taken op het gebied van welzijn, werk, inkomen en gezondheid. De Wet inburgering moet hierbij aansluiten zodat gemeenten integraal en op maat kunnen werken.

Wet Inburgering
Voor de groep inburgeringsplichtigen die nog onder de huidige Wet inburgering 2013 vallen komt de nieuwe Wet inburgering te laat. Om ook hen goed te kunnen ondersteunen hebben gemeenten extra middelen van het Rijk gekregen.

Zorg
De decentralisaties in het sociaal domein hebben tot doel de ondersteuning te richten naar het principe één gezin, één plan, één regisseur (project Allen voor één). Verder invulling geven aan optimaliseren van processen en communicatiestructuur blijft een aandachtspunt om de burgers op maat en effectief zorg te leveren.

Statushouders
Vanuit de gemeente willen we meer regie. Hierdoor kunnen we een programma opzetten dat beter op statushouders is afgestemd, meer aansluiting heeft bij de lokale gemeenschap en de kansen op werk vergroot.

Wonen en Zorg
We streven naar optimale voorzieningen en voldoende geschikte woningen zodat onze inwoners zo lang mogelijk op een goede manier thuis kunnen blijven wonen.

Leefstijl
Om een gezonde leefstijl binnen de gemeenschap te ondersteunen, willen we het bewustzijn over het belang hiervan verder vergroten. We blijven daarom programma’s voor de jeugd op vrijdag en zaterdag ontwikkelen. En zetten meer in op gezamenlijke handhaving met horeca en gemeenschap.

• Implementatie Project Toegang
• Versterken Voorliggend veld
• Beleidsmonitor Sociaal Domein
• Uitvoering programma LEF
• Preventie van overgewicht vanuit het project Gezond Opgroeien
• Verdere integratie benadering van sport, kunst & cultuur, WMO en Leefstijl om onderlinge versterking te realiseren

Projecten in Programma Projecten

Kindcentrum
Het project omvat de realisatie van een opvangaccommodatie voor kinderen in de leeftijd 0-4 in combinatie met sociale huurwoningen. In 2021 hebben we de aannemer geselecteerd en is de bouw gestart. De gemeenteraad heeft in het vierde kwartaal van 2020 de kredietaanvraag behandeld.

Implementatie Project Toegang

Op de afdeling Samenleving zijn we gestart met het project ‘doorontwikkeling’. Doelstelling van dit project is het ontwikkelen van een organisatiestructuur binnen de afdeling. Hiermee creëren we een signaleringsfunctie, versterken we de kracht van samen in de wijk en bestrijden we eenzaamheid. We kijken hierbij naar de inrichting van onder andere het Voorliggend veld, Wijksteunpunt, Centrum voor Jeugd en Gezin en Breed Sociaal Loket. 

Aansluitend aan de aanbesteding algemene Toegang (18+) is een programma van eisen opgesteld. Dit heeft als doel om in meer kernen laagdrempelige informatie, advies en doorverwijspunten welzijn, wonen en zorg in te richten vanaf de tweede helft van 2022. Op deze manier kunnen we wijkgericht activiteitenprogramma’s aanbieden. Hiermee creëren we een signaleringsfunctie, versterken we de samenkracht in de wijk en bestrijden we eenzaamheid. Samenkracht houdt in dat inwoners meer met en voor elkaar gaan doen, zonder tussenkomst van de gemeente of een andere organisatie.

Versterken Voorliggend veld

2021 was mede door corona vooral een jaar van voorbereiding. Er heeft een herijking van de taken binnen het Wijksteunpunt plaatsgevonden. Bij het verstrekken van subsidies (bekostiging in het algemeen) sturen we sterker op de realisatie van maatschappelijke effecten. Diensten zoals maatschappelijk werk, mantelzorgondersteuning en ondersteuning kwetsbare inwoners hebben we in aanloop naar de nieuwe aanbesteding scherper gedefinieerd. Hierdoor zijn we in staat om eerder in de hulpvraag van de doelgroep te voorzien. En kunnen we preventieve zorg inzetten om formele zorg te voorkomen of uit te stellen. Op deze manier voorkomen we ook overlap.

Er was vooral veel aandacht voor eenzaamheid en mantelzorgers binnen onze gemeente. In de zorg voor mantelzorgers en het verstrekken van informele respijthulp boden we onvoldoende ondersteuning. Om deze leemte op te vullen hebben we per 1 januari 2022 een contract afgesloten. In januari 2022 is de opening van Het Buitenhuis, een respijthotel voor inwoners met dementie. Het afgelopen jaar zijn alle voorbereidingen hiervoor gedaan.

Binnen onze gemeente ervaren inwoners diverse vormen van eenzaamheid: sociale eenzaamheid, ernstige eenzaamheid of emotionele eenzaamheid. De eenzaamheid wordt met name ervaren onder mensen met:

• niet-goed ervaren gezondheid
• een beperking
• onvoldoende regie over eigen leven
• hoog risico op angst of depressie
• moeite met rondkomen
• niet-westers allochtonen
• eenpersoonshuishoudens
• 75 jaar en ouderen

Via informatieve huisbezoeken inventariseren we in welke behoeften het voorliggend veld kan voorzien. Daarnaast richten we een sociale kaart in. Deze is bedoeld om het netwerk van sociale ketenpartners te versterken. En om tijdige en efficiënte door- en terugverwijzing voor zorgvragers te bevorderen.

Jeugdbeleid

Eén van de speerpunten is onze jeugdigen voldoende kansen bieden om hun talenten te ontwikkelen en hen veilig te laten opgroeien tot zelfstandige volwassenen. In onze visie op het jeugdhulpstelsel hanteren we een aantal uitgangspunten, gebaseerd op de transformatiedoelen uit de Jeugdwet. Zoals bijvoorbeeld:

• het inzetten op preventie
• het versterken van het ‘normale’ leven
• jeugdigen groeien zo ‘thuis mogelijk’ op
• alle jeugdigen zijn veilig

Er heeft een aanbestedingsprocedure plaatsgevonden voor de nieuwe inkoop lokale toegang Jeugd. Dit betrof  jeugd maatschappelijk werk, pedagogische advisering, begeleiding voor mensen met een beperking, jongerenwerk en schoolmaatschappelijk werk.

Doel van de aanbesteding is:

• Inrichten van een dekkend aanbod van preventieve voorzieningen, jongerenwerk en ondersteuning binnen segment A (ondersteuning welke we aanbieden vanuit het Team Jeugd van het BSL met procesregie van één van onze zorgregisseurs). Met als doel een deel van de jeugdigen en gezinnen, die nu doorverwezen moeten worden naar specialistische jeugdhulp, eerder in beeld te krijgen. Hierdoor kunnen we ze snel en lokaal helpen.
• Effectieve samenwerking binnen het voorliggend veld, het BSL en andere partners binnen het sociaal domein. Zodat we van elkaar weten wie wat doet, waardoor er goede doorwijzing en afschaling kan plaatsvinden. De afgelopen jaren hebben we gezien dat het voor onze partners, verwijzers (zoals huisartsen) én inwoners niet altijd duidelijk was welke dienstverlening er voor hen beschikbaar is. Het is van belang hier voldoende bekendheid aan te (blijven) geven, ook wanneer contracten al langer lopen. Dit om te voorkomen dat het aanbod naar de achtergrond verdwijnt en bepaalde (vernieuwde) samenwerkingsvormen uit zullen blijven.
• Optimale bereikbaarheid en toegankelijkheid van het voorliggend veld en Team Jeugd van het BSL. Om onze inwoners, samenwerkingspartners en verwijzers goed van dienst te kunnen zijn, is het van belang dat aanbieders goed bereikbaar zijn. Zowel telefonisch bij de start van zorg, als op locatie waar de hulp geboden wordt. Als dit nodig is ook buiten kantoortijden.

Beleidsmonitor Sociaal Domein

Om de beschikbare en gewenste informatie binnen het breed sociaal domein inzichtelijk te maken zijn zogenaamde startfoto’s gemaakt. Deze laten een aantal witte vlekken zien. Daarnaast wordt de gevraagde/gewenste informatie momenteel beter op elkaar afgestemd.

In 2021 is gewerkt aan het opbouwen van de raadsmonitor sociaal domein. Een onderdeel van het ontwikkelen van datagestuurd of datagedreven werken binnen onze organisatie. Dit houdt in sturen op basis van onbewerkte feiten en ruwe data, met als doel het nemen van betere beslissingen. De monitor is een instrument om belangrijke data beter toegankelijk te maken en overzichtelijk te presenteren. Het online dashboard biedt in een oogopslag op hoofdlijnen inzicht in de actuele situatie van diverse beleidsvelden binnen het sociaal domein. Na verloop van tijd zijn ook trends zichtbaar. Zo kunnen we gerichter inspelen op maatschappelijke ontwikkelingen en onze dienstverlening daarop afstemmen. Het is aan de organisatie om de ontwikkelingen in de data te duiden en het bestuur daarover te adviseren. Naar verwachting is de raadsmonitor in het voorjaar van 2022 grotendeels gereed. Daarna wordt deze permanent aangevuld en verbeterd en voorzien van updates.

Uitvoering programma LEF

Kort samengevat gaat LEF over het terugdringen van middelengebruik door jongeren tot 18 jaar. Daarvoor organiseren we onder andere alternatieve activiteiten op vrijdag- en zaterdagavond. Ook dit jaar heeft het programma geleden onder de coronamaatregelen. De beperkende maatregelen hebben niet alleen invloed gehad op het aantal activiteiten, maar ook op onderzoek en handhaving. Hierdoor zijn we min of meer in een pauzestand gezet.

Onder de noemer ‘Weekend Fun Nights’ (WFN) organiseert LEF alternatieve activiteiten. Tussen alle lockdowns door was WFN een groot succes. Ondanks de beperkingen werden ieder weekend gemiddeld vijf activiteiten georganiseerd door de aangesloten organisatoren. Dit heeft geresulteerd in meer dan 1.000 aanmeldingen van jongeren voor de alternatieve activiteiten. Al met al een mooi resultaat in een moeilijk jaar.

Preventie van overgewicht vanuit het project Gezond Opgroeien

Samen met de gemeentes Landsmeer, Oostzaan, Wormerland en Zaanstad doen we sinds 2018 mee met het project Gezond Opgroeien. Het project wordt gefinancierd vanuit ZonMw.

In onze gemeente is sinds 2018 een centrale zorgverlener actief. Deze begeleidt kind én gezin naar een gezonde leefstijl. De aanpak is succesvol: afgelopen jaar zijn er 22 trajecten afgerond en 9 trajecten lopen nog. De leeftijd van de kinderen loopt van 3 tot 20 jaar.

Dankzij de werkgroep Gezond Opgroeien zijn er verbindingen ontstaan met andere gemeentes. Ook binnen onze gemeente ontstaat er steeds meer samenwerking met professionals rondom het opgroeiende kind. Zoals met scholen en kinderdagverblijven. In 2021 heeft het thema armoede extra aandacht gekregen in de werkgroep Gezond Opgroeien.

Preventieakkoord Edam-Volendam

In 2021 hebben we een gemeentelijk preventieakkoord opgesteld met verschillende lokale partners zoals CBW, Sportservice, Sport-Koepel, Vitaal Waterland. Focus ligt hierbij op de ‘gezonde keuze de gemakkelijkste’. Er is aandacht voor gezond opgroeien en een gezonde en rookvrije omgeving. Ook is er vanuit de LEF-aanpak een samenwerking met de partners rondom genotmiddelengebruik.

JOGG-gemeente

Sinds september 2021 is Edam-Volendam JOGG-gemeente. De organisatie JOGG wil met deze aanpak de leefomgeving van kinderen en jongeren gezonder maken. Er is een JOGG-regisseur aangesteld die optreedt als verbinder tussen initiatieven en partijen in de gemeente. Hiermee hebben we meteen een link gemaakt met het preventieakkoord. Vooraf hebben we een plan van aanpak gemaakt waarin we input van professionals uit het veld hebben verwerkt. Het landelijke JOGG-team heeft ons hierbij ondersteund. In het plan van aanpak staan de doelen en acties voor 2022 en 2023 beschreven. Het is geen statisch document. De overeenkomst tussen de gemeente en JOGG loopt tot en met 31 december 2023.

Concrete activiteiten 2021

Vanuit Gezond Opgroeien en JOGG zijn er in 2021 verschillende activiteiten georganiseerd. Denk aan:

• Webinars voor professionals over gezond gewicht en het gesprek hierover.
• Webinar en fysieke bijeenkomst over een gezonde omgeving voor sportverenigingen.
• Diverse sportverenigingen maakten plannen om hun kantine gezonder te maken.
• Basisscholen en voortgezet onderwijs maakten plannen voor de promotie van gezonde voeding . Sommigen voerden deze ook al uit. Hierbij is soms gebruik gemaakt van subsidie Jong Leren eten of subsidie Gezonde School.
• Kinderopvangcentra hebben meer beweegcoaches en zijn nog meer bezig met voeding.
• Kookworkshop voor kinderen over gezond koken in de PX.
• De centrale zorgverlener heeft een positieve rol gespeeld in een aantal gezinnen waarbij een kind overgewicht heeft.

Verdere integratie benadering van sport, kunst & cultuur, Wmo en Leefstijl om onderlinge versterking te realiseren

Op het moment dat we documenten aan portefeuillehouders voorleggen geven we in ons advies standaard aan wat de relaties tussen de vakgebieden zijn. Bij nieuwe beleids- en bekostigingsvoorstellen geven we aan welke onderwerpen deze aanpalende vakgebieden versterken.

Statushouders

Dit jaar heeft vooral in het teken gestaan van de voorbereidingen die nodig zijn om vanaf 1 januari 2022 onze taak uit te voeren vanuit de nieuwe Wet Inburgering. Er is heel hard gewerkt om alles op tijd georganiseerd te krijgen. Ter voorbereiding op de intrede van deze wet hebben we een nieuw team Inburgering opgezet. Het team heeft zich beziggehouden met de opzet van het beleid. Daarnaast zijn de achterstallige werkzaamheden die vanuit de huidige wet zijn ontstaan opgepakt. En is alvast de nieuwe instroom benaderd die vanuit de nieuwe wet ontstaat. Er is hard gewerkt om alles op tijd klaar te hebben.

Vanaf januari 2022 zijn statushouders verplicht om te participeren. Het doen van vrijwilligerswerk valt hier ook als mogelijkheid onder. Door vrijwilligerswerk leren zij de Nederlandse taal sneller en doen zij gelijk mee in onze samenleving. Voor het activeren en laten participeren van statushouders is een pilot gestart. Statushouders verrichten gedurende een half jaar vrijwilligerswerk. Hiermee kunnen ze hun taalvaardigheid en participatie vergroten en zo toewerken naar (idealiter) betaald werk. Deze pilot ronden we medio 2022 af.

Onder de noemer “Inburgering Statushouders, Gezinsmigranten en ‘ondertussengroep’” uit het coalitieakkoord zijn het afgelopen jaar een aantal (wettelijke) taken uitgevoerd.

Wmo en wonen

In juni 2021 heeft het Culicafé de deuren in woonzorgcentrum Friese Vlaak geopend. Daarmee beschikken de bewoners van het in december 2020 opgeleverde complex over een ontmoetingsplek. Hier vinden activiteiten plaats en kunnen buurtbewoners elkaar treffen onder het genot van een culinair hapje en drankje.

SlimoTheek

Inwoners kunnen sinds mei 2021 bij de SlimoTheek slimme producten lenen die zelfstandig thuis wonen aangenamer maken. Denk bijvoorbeeld aan :

• een videodeurbel
• een sleutelvinder
• een smartphone met extra grote toetsen
• een eenvoudige tablet om te kunnen beeldbellen

Als de proef bevalt, kunnen mensen het product kopen. De SlimoTheek is bedacht voor ouderen en hun mantelzorgers, maar staat open voor alle inwoners. Zij kunnen de SlimoTheek eens per maand bezoeken op een van de volgende drie locaties: PX in Volendam, de Singel in Edam en de Seevanck in Oosthuizen. Een wijkverpleegkundige geeft ter plaatse advies en uitleg. De pilot is een samenwerking tussen CBW, GeneratieThuis, het Netwerk Dementie Zaanstreek-Waterland en onze gemeente.

Projecten in Programma Projecten

Kindcentrum
Het project omvat de realisatie van een opvangaccommodatie voor kinderen in de leeftijd 0-4 jaar, in combinatie met sociale huurwoningen. In 2021 hebben we de aannemer geselecteerd en is de bouw gestart. De gemeenteraad heeft in het vierde kwartaal van 2020 de kredietaanvraag behandeld. Momenteel richten we het bouwterrein in en doen we grondboringen voor de waterpompen. Naar verwachting is het project in juni 2022 gereed. Status project: realisatiefase.