Beste leden van de gemeenteraad,
Met genoegen bieden wij u de jaarrekening 2021 aan. Het is een bijzondere periode. De laatste twee jaar heeft Nederland continue van doen gehad met coronamaatregelen. Waar dat in de eerste fase enige onrust gaf en onze continuïteitsplannen geactualiseerd werden, hebben we er, wrang genoeg, ook mee leren omgaan. Met steunprogramma’s hebben we als gemeente een bijdrage geleverd om organisaties en ondernemers door deze periode heen te helpen. En dat duurt nog voort. Tegelijkertijd hebben we ook in de eigen organisatie de gevolgen van corona opgevangen en de vele extra, nieuwe werkzaamheden weten te realiseren. Dat is naar omstandigheden goed verlopen. Op dit moment lijken we als samenleving te accepteren we dat we corona niet meer als crisis kunnen beschouwen, maar dat we op zoek moeten naar manieren om structureel met dergelijke ziekten te kunnen omgaan.
Het is ook een bijzondere periode vanwege de gemeenteraadsverkiezingen. Dit college heeft zes jaar lang de gemeente mogen besturen, in nauwe samenwerking met de gemeenteraad en ook met onze inwoners en ondernemers, die gevraagd en ongevraagd met initiatieven en wensen bij ons aanklopten. Dat samenspel tussen overheid, inwoners en ondernemers gaat steeds beter en biedt ook komende jaren nieuwe kansen.
De jaarrekening is het einde van een financiële jaarcyclus en het valt bijna samen met het moment waarop dit college het stokje gaat over geven aan de nieuwe bestuurders van Edam-Volendam. In financieel opzicht denken we dat zij met de begroting 2022-2025 en met deze jaarrekening een goede start kunnen maken. Wij wensen hen daarbij veel succes.
Grote vooruitgang
In 2021 zijn een aantal opvallende resultaten geboekt en stappen gezet, waarvan we er enkele willen uitlichten
- De derde ontsluitingsweg, de herinrichting inclusief participatieproces van de Julianaweg.
- Het Botter+ project.
- De keuzes van de raad m.b.t. het ontwikkelen van een deel van De Purmer.
- Het deelnemen aan de Regionale Ontwikkel Maatschappij;
- Het voorbereiden van keuzes t.a.v. Lange Weeren;
- De opening van het Gymsportcentrum;
- De bouw van nieuwe scholen in Volendam en Beets.
- Start van de werkzaamheden Korsnässterrein voor de bouw van woningen.
- De verhuizing van de raadsvergaderingen naar de PX.
- Succesvolle integrale veiligheidscontroles op bedrijventerreinen;
Korte terugblik op 2021
Het jaar 2021 kenmerkt zich door een grote focus op de uitvoering en verdere professionalisering van de organisatie daartoe. Met name bij Samenleving, Veiligheid en Openbare Werken. Daarnaast de veranderingen in de organisatie om klaar te zijn voor de start van de Omgevingswet. Met een gezonde organisatie, die toegerust is op het waarmaken van onze ambities, sturen we op zichtbaar resultaat, werken we met een realistische planning, beheersen we de risico’s op de grote dossiers en waar mogelijk en zinvol blijven we inhuur vervangen door eigen personeel. In 2021 zijn ziekteverzuim en inhuur verder gedaald.
Effecten van het coronavirus
Vanaf het begin van de corona-uitbraak zijn Rijk en medeoverheden als één overheid opgetreden om het coronavirus en de economische en sociale gevolgen van de coronacrisis te bestrijden. De medeoverheden doen, in samenwerking met elkaar en met het kabinet, alles wat ze kunnen en willen dat ook blijven doen. Dat is ook wat burgers en bedrijven verwachten en vragen, ook van hun lokale en regionale overheden. Zeker nu iedereen zich realiseert dat de effecten van deze coronacrisis nog gedurende langere tijd merkbaar zullen zijn.
De gemeente heeft haar verantwoordelijkheid genomen in de uitvoering van noodzakelijke maatregelen gericht op opvangen van de effecten van de pandemie, zoals:.
- Uitvoering TOZO en Vangnetregelingen.
- Tegemoetkomingen aan ondernemers (huurverminderingen).
- Tegemoetkomingen non-profit organisaties.
- Tegemoetkomingen sportverenigingen.
Het coronavirus en de coronamaatregelen hebben financiële gevolgen voor de gemeente. De gemeente heeft enerzijds extra uitgaven gemaakt en wordt geconfronteerd met derving van inkomsten. Anderzijds wordt de gemeente gecompenseerd door het Rijk en heeft juist minder uitgaven gedaan door uitgestelde activiteiten. Om een incidenteel financieel effect hiervan in de jaarrekening te voorkomen, is in de Winternota 2020 voorgesteld een bestemmingsreserve te vormen. Per saldo zijn de inkomsten met betrekking tot het coronavirus in 2020 en 2021 hoger dan de kosten die de gemeente (tot op heden) gemaakt heeft. Dit verschil wordt toegevoegd aan de bestemmingsreserve en is hierdoor beschikbaar in 2022. Onder de paragrafen is hiervoor een aparte bijlage opgenomen waarin deze inkomsten en uitgaven zijn verantwoord.
Financieel resultaat
Het jaar 2021 sluit met een positief saldo van € 2,8 mln. Dit is € 2,9 mln. hoger dan begroot ( € 80.300 negatief). Hiervan is een bedrag van €2,4 mln. ontstaan bij het opmaken van de Jaarrekening en heeft twee oorzaken. Bij het afwikkeling van oude balansposten kon het bedrag aan openstaande verplichtingen, ad € 1,2 mln., binnen het Sociaal Domein worden terug worden gebracht en daarnaast is in de afgelopen jaren en voorziening gevormd m.b.t. de kapitaallasten van de PX. Deze voorziening, ad € 1,2 mln., wordt ongevormd naar een bestemde reserve. Het 'leegboeken' van de voorziening komt ten gunste van het resultaat in 2021. In het voorstel over de bestemming van het financieel resultaat worden deze twee meevallers te gunste van de reserves geboekt. Mede hierdoor is ten opzichte van de Winternota een positief resultaat ontstaan. Voor een nadere analyse en het ontstaan van het positieve resultaat verwijzen we u naar het onderdeel “Financieel resultaat” met een toelichting op de verschillende programma’s.
De gemeenteraad wordt jaarlijks geïnformeerd over de financiële positie van de gemeente, die volgens de vorige controlerende account, provincie en VNG ook in 2022 uitstekend is. Het positieve resultaat over 2021 komt, na besluitvorming door de gemeenteraad, ten gunste van de Algemene Reserve en deze reserve is onderdeel van het Eigen Vermogen van de gemeente. De financiële positie blijft daarmee in lijn met de beoordelingen van de eerder genoemde organisaties.
Financieel gezond
De gemeente vervult een belangrijke rol bij maatschappelijke thema’s. Financiële bewegingsruimte is een minimale voorwaarde om die rol uit te kunnen oefenen. In algemene zin is de financiële positie van gemeenten de afgelopen jaren flink onder druk komen te staan. De oorzaken zijn bekend maar het Rijk heeft hier nog geen structurele oplossing voor geboden. Voor de komende jaren is een eerste toevoeging aan het Gemeentefonds gedaan die nog omgezet moet worden in een structurele aanpassing. Onze financiële positie geeft een positief beeld voor de komende jaren. In de begroting 2021 zijn ook ombuigingen opgenomen (aanvullend op de ombuigingen uit 2020) om de begroting sluitend te houden. Onder andere de grote (autonome) stijging van kosten voor de jeugdzorg maken dit noodzakelijk. Naar het oordeel van de Provincie Noord-Holland is de begroting 2022 structureel en reëel in evenwicht. Gelijk aan 2021 en eerdere jaren, is ook in 2022 sprake van repressief toezicht. Dat wil zeggen dat we de laagste vorm van toezicht hebben op de gemeentelijke financiën.
Tenslotte
De financiële positie van de gemeente geeft een positief beeld voor de komende jaren. De Balans ziet er solide uit en de oordelen van externe organisaties zijn niet negatief.
Begin 2022 hebben er verkiezingen plaats gevonden en kan door de nieuw gekozen raad een nieuwe koers worden ingezet vanuit een adequate financiële basis.
Het college van burgemeester en wethouders