Algemeen
Het programma financiën en algemene dekkingsmiddelen is het laatste programma van het jaarverslag. Algemene dekkingsmiddelen zijn middelen die geen vooraf bepaald bestedingsdoel hebben. Naast de algemene dekkingsmiddelen verantwoorden we in dit programma baten en lasten die niet onder te brengen zijn in andere programma's. Voor het grootste deel bestaat dit programma uit belastingen (lokale heffingen) waarvan de besteding niet gebonden is, de uitkering uit het gemeentefonds en overige baten en lasten.
Onze financiële positie
Het college heeft voortdurend oog voor de externe ontwikkelingen en de financiële mogelijkheden die de gemeente heeft. Een verantwoord financieel beheer voor de korte én lange termijn vormt hierbij het uitgangspunt. Dit om de financiële weerbaarheid van onze gemeente naar de toekomst te kunnen borgen. Dit beleid, en dat van voorgaande jaren, heeft ervoor gezorgd dat onze financiële positie goed is. Dit is wederom bevestigd door drie organisaties die, ongevraagd, onze financiële positie hebben beoordeeld.
Provincie Noord-Holland
Provincie Noord-Holland geeft jaarlijks aan onder welke vorm van toezicht een gemeente valt. De provincie baseert dit op de begroting voor het betreffende jaar. Voor 2021 (en ook voor 2022) is aangegeven dat onze gemeente onder het zogenaamde ‘repressieve toezicht’ valt. Dit betekent dat toezicht achteraf plaatsvindt. We hoeven besluiten dus niet vooraf ter goedkeuring aan de provincie voor te leggen.
BDO Accountants
Uit de jaarlijkse benchmark die BDO Accountants uitvoert onder alle gemeenten in Nederland komen we ook in 2021 goed uit de bus. Op alle getoetste risicocriteria scoren we ‘minst risicovol’. Daarmee krijgt de gemeente Edam-Volendam het rapportcijfer 10.
In de benchmark beoordeelt BDO gemeenten op onderstaande risico’s. Hierbij maken zij gebruik van de kaders van de provinciale toezichthouders, te weten:
- Netto schuldquote
- Solvabiliteitsrisico
- Grondexploitatie
- Structurele exploitatieruimte
- Belastingcapaciteit
VNG
De VNG heeft een ‘monitor financiële conditie gemeenten’. In deze monitor worden eveneens een aantal ratio’s bekeken van alle gemeenten in Nederland. Van de 355 gemeenten scoren er 54 een onvoldoende. Onze gemeente scoort in deze monitor een 6,5. Als gevolg van een negatief resultaat over 2020 en een lening voor zogenaamd ‘kort geld’ in december 2020 (afgelost in januari 2021) scoren we lager dan eerdere jaren (8). Echter nog steeds ruim voldoende.
Conclusie onderzoeken
In 2021 heeft het college verschillende verbeteringen doorgevoerd in de bedrijfsvoering en ombuigingen in de begroting voorgesteld. Bovenstaande onderzoeksresultaten bevestigen dat dit collegebeleid, evenals dat van voorgaande jaren, heeft bijgedragen aan de huidige positieve financiële situatie. En dat onze gemeente er financieel nog steeds goed voor staat.
Regionaal coronabeleid
In 2021 hebben we met behulp van verschillende (financiële) instrumenten de eerder geboden hulp aan inwoners, instellingen en ondernemers in onze gemeente doorgezet. In de vergadering van 16 december 2021 heeft de gemeenteraad, via de Winternota 2021, informatie ontvangen over de financiële consequenties van deze instrumenten. Vanaf de start van de pandemie zijn de maatregelen en instrumenten afgestemd in regionaal verband. Dit omdat de pandemie een gemeente overstijgende aanpak vergde. Hierdoor is er binnen de regio op een nagenoeg uniforme wijze gebruik gemaakt van de mogelijkheden die gemeenten kunnen toepassen.
Via de beschikbare kanalen (waaronder het Startersloket) zijn ondernemers ook door ons gewezen op de financiële ondersteuningsmogelijkheden die het Rijk via de gemeenten aanbiedt. Dit met het doel om ondernemers een zo volledig mogelijke ondersteuning te bieden. Voor instellingen op het gebied van kunst, cultuur en sport zijn aanvragen voor ondersteuning bij de provincie en het Rijk ingediend.
Over het jaar 2020 heeft het college ook ruimte geboden voor verlaging van de huurkosten bij commerciële verhuur door de gemeente. En voor verdere ondersteuning van instellingen in de non-profit sector in de vorm van een gift. Het college heeft deze ondersteuning ook voor 2021 mogelijk gemaakt.
Landelijk
De gemeente Edam-Volendam, vertegenwoordigd door de wethouder voor economische zaken, is voorzitter van het portefeuillehoudersoverleg Economische Zaken in de regio Zaanstreek-Waterland. En is daarmee afgevaardigde namens onze regio in het Bestuurlijk Overleg Economische Zaken in de MRA. Hierdoor zijn we ambtelijk ook nauw betrokken bij de ontwikkeling en totstandkoming van zowel regionale als landelijke regelingen.
ROM NH
Op 9 september 2021 heeft de gemeenteraad ingestemd met de oprichting van de ROM. Tegelijk heeft de gemeenteraad ook ingestemd met een deelname van € 900.000 (1% van de gemeentelijke begroting) in deze ROM. De ROM zal regionaal de puzzel in de samenwerking met andere fondsen en partners dichtleggen. De ROM doet dit met een financieringsaanbod en met business development. Voor onze gemeente betekent dit dat we financiële ruimte creëren voor ondernemers die actief willen bijdragen aan de verduurzaming van hun bedrijf. De ROM springt daar op in. Hierdoor kunnen ook onze lokale ondernemers hun duurzame initiatieven doorontwikkelen en zo een bijdrage leveren aan een duurzaam Edam-Volendam.
NV Alliander
NV Alliander is een van de grote netbeheerders van Nederland. De gemeente Edam-Volendam is één van de aandeelhouders van NV Alliander. Om uitvoering te kunnen geven aan de energietransitie in Nederland staat NV Alliander voor de uitdaging het energienetwerk uit te breiden. Hiervoor zijn forse investeringen nodig. NV Alliander heeft zijn aandeelhouders gevraagd om te investeren in de verstrekking van een aanvullend werkkapitaal in de vorm van aandelen. De kapitaalinjectie gebeurt in de vorm van een zogenaamde obligatielening welke op termijn wordt omgezet naar aandelen. Op 25 november 2021 heeft de gemeenteraad aangegeven geen bedenkingen te hebben tegen dit voorstel. Met de verstrekking van aanvullend werkkapitaal heeft het college ook gevolg gegeven aan moties van de gemeenteraad om, waar mogelijk, de komende jaren te ondersteunen in de energietransitie.