Financiën

Met betrekking tot de verantwoording van de producten is er voor gekozen slechts de significante afwijkingen ten opzichte van de begroting te vermelden, waardoor de analyse per programma op de gewenste hoofdlijnen plaats vindt.  

Product 5.01 Maatwerkvoorziening WMO
Het verschil tussen het begrote en werkelijke saldo bedraagt op product 5.01 € 79.000 nadelig. We zien vooral een overschrijding bij contact-gerelateerde producten zoals Wmo-vervoer en individuele begeleiding. Gebruik hiervan is sterk beïnvloed door de corona-omgangsbeperkingen. Prognose van de kostenontwikkeling is daardoor niet mogelijk geweest op basis van meerjarige cijfers. Bij de winternota zijn beide productgroepen daarom geraamd op basis van de ontwikkeling in 2020.  

Product 5.02 Maatwerkdienstverlening 18+
Het verschil tussen het begrote en werkelijk saldo bedraagt op product 5.02 € 267.000 nadelig. De tijdelijke versoepeling van de corona-omgangsbeperkingen in het najaar van 2021 hebben gezorgd voor een toename van het gebruik van de Wmo-maatwerkproducten.  

Product 5.03 Maatwerkdienstverlening 18-
Het verschil tussen het begrote en werkelijk saldo bedraagt op product 5.03 571.000 positief. Hierin zit een incidentele bate verwerkt van €1,2 mln. Deze bate heeft betrekking op een vrijval van gereserveerde bedragen op de balans. Op de balans stonden een aantal schattingsposten opgenomen voor zorgtrajecten die in 2018 zijn opgestart. Voor deze trajecten was - als gevolg van nieuwe contracten - de bekostiging aangepast van vaste trajectkosten, naar afrekening op basis van werkelijke kosten (prijs * hoeveelheid). De regio heeft zorg gedragen voor de eindafrekeningen over de boekjaren 2018 tot en met 2020. Zij hebben in 2021 alle eindafrekeningen tot en met boekjaar 2020 afgerond en de uitkomsten in vaststellingsovereenkomsten vastgelegd. De werkelijke afrekeningen vielen gunstiger uit dan was voorzien. Voor de jaren 2018 tot en met 2020 waren daarnaast nog schattingsposten opgenomen voor nog te ontvangen facturen, waarvan de facturen in de tussentijd ontvangen en betaald zijn, of waarvoor nooit een traject is gestart. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn met een doorverwijzing naar een psycholoog, waar nooit gebruik van wordt gemaakt. Deze reserveringen konden dus ook vrijvallen. In 2021 zijn de laatste trajecten afgesloten, waarvoor nog een eindafrekening moet worden opgesteld. De kosten of baten hiervan zullen worden verantwoord wanneer de eindafrekening wordt opgesteld door de betreffende leveranciers.

Exclusief deze incidentele bate, bedraagt het saldo op het product € 622.000 nadelig en kent meerdere redenen:

Landelijk inkoop € 4.200 nadelig
Landelijke instellingen mogen een voorziening aanvragen met de code 55. Ze hoeven van te voren niet aan te geven welke zorg geleverd gaat worden, hoeveel zorg en wat het tarief is. Dit wordt pas bij de afrekening bekend. Dit is in overleg van het VNG met de landelijke zorgaanbieders zo besloten. Het is van te voren heel moeilijk in te schatten wat de kosten zullen worden. Het aantal kinderen dat zorg ontvangt via zorgaanbieders met landelijke contracten, ingekocht door de VNG, is in 2021 gedaald van 12 naar 7.

Regionale kosten € 374.000 nadelig
Bij de Winternota 2021 is deze post bijgesteld met € 800.000. Gedurende het jaar 2021 werd duidelijk dat ook dit jaar het bedrag hoger uitvalt dan begroot, mede vanwege toenemende zorgzwaarte en het feit dat jeugdigen langere tijd in een jeugdhulptraject zitten dan voorheen.

Op basis van de door de gemeente vastgestelde indicaties komen de totale kosten 2021 op basis van de Regionale contracten uit op € 4.898.200. Bij het opstellen van de jaarrekening zijn de door ons betaalde facturen en verwachte kosten waarvan nog geen factuur is ontvangen gecontroleerd met de productieverantwoordingen, die de zorgaanbieders hebben aangeleverd. Deze post is lastig te ramen, omdat berichten vaak te laat naar ons worden verstuurd. Dit kan gaan om beëindigingsberichten, waardoor te veel kosten door ons zijn ingeschat. Of de vraag om een toekenning van een indicatie, waardoor te weinig kosten door ons zijn ingeschat.

Lokale inkoop € 221.300 nadelig
Bij de Winternota 2021 is deze post bijgesteld met € 210.000. Voor 2 kinderen was intensieve 1 op 1 begeleiding en verblijf urgent, waardoor uitgeweken moest worden naar een jeugdhulpaanbieder die niet regionaal gecontracteerd was. In regio Zaanstreek-Waterland hebben we als regiogemeenten de afspraak gemaakt dat er zo min mogelijk lokale betalingsovereenkomsten worden afgesloten en dat we de hulp uit laten voeren door een regionaal gecontracteerde partij. In sommige gevallen is de hulpvraag dusdanig specifiek of complex dat dit niet past binnen het gecontracteerde aanbod en alleen dan wordt er uitgeweken naar een individuele betalingsovereenkomst. In 2021 hebben we hier meer gebruik van moeten maken vanwege het bereiken van de normbudgetten en daaraan gekoppelde cliëntenstops bij gecontracteerde partijen.

Persoonsgebonden budget € 16.000 nadelig
In verband met lange wachttijden en wachtlijsten en de cliëntenstop bij aanbieders in verband met het bereiken van het normbudget is er vaker dan gebruikelijk uitgeweken naar het afgeven van een Pgb. Ook zien we de kosten van het pgb stijgen vanwege óf toenemende zorgzwaarte óf een specifieke verwijzing van bijvoorbeeld een rechtbank vanwege een specifieke hulpvraag óf voor benodigde inzet bij een crisissituatie. Hierop hebben wij geen invloed.

Product 5.04 Geëscaleerde zorg
Het verschil tussen het begrote en werkelijk saldo bedraagt op product 5.04 € 2.000 voordelig, maar is het gevolg van twee oorzaken:

Jeugdbescherming € 48.200 nadelig
Gecertificeerde instellingen (JBRA, DJGB, Leger des Heils en de WSG) zijn aangemerkt als wettelijk verwijzer, wat betekent dat zij zonder toestemming van de gemeente mogen verwijzen naar (hoog)specialistische jeugdhulp. Declaraties voor deze verwijzingen komen zeer onregelmatig en vaak ook met terugwerkende kracht bij ons binnen, waardoor het moeilijk is deze kosten juist te begroten/in te schatten. Daarom was deze overschrijding in de winternota nog niet voorzien.

Veilig Thuis € 50.900 voordelig
Het voordelige resultaat is ontstaan doordat over 2020 een bedrag van € 11.400 is terug ontvangen. Daarnaast werd in de raming rekening gehouden met een hogere toerekening van het overhead percentage in de begroting 2021 van Veilig Thuis voor € 30.000. Dit wordt echter vanaf de begroting 2022 geëffectueerd.

Product 5.05 Arbeidsmarktinstrumenten
Het verschil tussen het begrote en werkelijk saldo bedraagt op product 5.05 € 186.000 voordelig, als gevolg van een eindafrekening van het exploitatiesaldo met Werkplus.

Product 5.07 Inkomensvoorziening
Het verschil tussen het begrote en werkelijk saldo bedraagt op product 5.07 € 45.000 voordelig.

Bijstandsuitkeringen € 35.700 voordeel
In 2021 heeft circa € 18.000 minder Bijstandsuitkering plaatsgevonden dan begroot en is circa € 22.000 minder Rijksbijdrage Bijstandsuitkering ontvangen dan begroot. De lasten Loonkostenkostensubsidie zijn circa € 17.000 hoger dan begroot door in 2021 nieuw afgegeven beschikkingen alsmede een  nabetaling over 2020. De terugvorderingen Participatiewet en Bijzondere Bijstand zijn circa € € 61.000 hoger dan begroot.
De overige afwijkingen bedragen circa € 4.300.

Bijstandsbesluit Zelfstandigen € 26.100 voordeel
In 2021 heeft circa € 11.000 minder uitkering plaatsgevonden dan begroot en zijn geen lasten voor onderzoek geboekt, die waren begroot voor € 15.000.

Product 5.11 Toegang
De afwijking op product 5.11 bedraagt € 126.000 voordelig en kent meerdere redenen. De voornaamste redenen worden hierna toegelicht:

Externe inhuur Participatie en schuldhulpverlening € 42.600 nadelig
In 2021 was extra inhuur noodzakelijk in verband met extra beleidsmatige werkzaamheden door Corona bij Participatie. Ook voor schuldhulpverlening is extra ingehuurd voor beleidsmatige en  uitvoeringswerkzaamheden. De kosten worden gedekt uit de reserve Coronafonds.

Vluchtelingenwerk € 36.100 nadelig
Het budget was gebaseerd op de realisatie van 16 volwassen statushouders in 2020. In 2021 zijn 27 volwassen statushouders gehuisvest. Dat betekent dat Vluchtelingenwerk diensten heeft geleverd aan 11 personen meer, waardoor het budget is overschreden.

Pilot ontzorgen: restant budget gezamenlijke kosten € 30.000 voordelig
Bij de start van de pilot is een bedrag voor gezamenlijke (uitvoerings-)kosten gereserveerd. Wanneer na afronding van de pilot nog middelen resteren wordt het overblijvende volgens de vastgelegde verdeelsleutel verdeeld. Aangezien nog niet alle facturen voor gezamenlijke kosten zijn ontvangen zal verdeling plaatsvinden in 2022. Voorgesteld wordt om middels budgetoverheveling het benodigde budget naar 2022 over te hevelen.

Pilot ontzorgen: restant overig € 30.000 voordelig
Een deel van de ‘pilotkosten’ (zoals Eurowijzer) was al elders opgenomen in de begroting (onder Vluchtelingenwerk). Eurowijzer ‘vormde een onderdeel van de pilot’, maar was al eerder ingekocht en hiervoor waren ook al middelen elders in de begroting opgenomen. Deze onderschrijding dekt de overschrijding bij de post Vluchtelingenwerk.

Projecten voor jongeren in verband met corona € 89.000 voordelig
In 2021 is € 101.000 aan incidenteel rijksbudget beschikbaar gesteld door de raad om tijdelijke projecten te bekostigen voor de jeugd, jongerenwerk, mentale ondersteuning jongere en schoolmaatschappelijk werk, in verband met Corona. Deze projecten lopen door in 2022. Hierdoor is nog € 88.500 nog onbesteed. Dit bedrag wordt nu niet onttrokken aan de reserve Coronafonds in 2021, maar in 2022 opnieuw beschikbaar gesteld , zodat de projecten kunnen worden afgerond in 2022.  

Schoolmaatschappelijk werk € 34.000 voordelig
Vanaf 2021 is het budget structureel met € 25.000 verhoogd op basis van de nieuwe contract afspraken.
Helaas kon door Corona niet alle afspraken worden uitgevoerd.

Jeugdgezondheidszorg € 13.500 voordelig
Voor het verhogen van de vaccinatiegraad van het Rijksvaccinatieprogramma (RVP) in Edam-Volendam was in 2021 een bedrag van € 10.000 beschikbaar. De kosten hiervoor in 2021 bedroegen € 5.000. Er is minder geld uitgegeven vanwege (de communicatie rondom) de corona vaccinatie. Dit zou anders verwarrend werken.  Daarnaast hadden wij € 8.000 geraamd voor de GGD voor een rijksvaccinatie Meningokokken. Hiervoor hebben wij geen factuur ontvangen.

Product 5.12 Jeugd Kansrijk
Het verschil tussen het begrote en werkelijk saldo bedraagt op product 5.12 € 33.000 nadelig en kent meerdere redenen.

Inspectiekosten kinderopvang € 13.500 voordelig
De GGD Zaanstreek-Waterland voert in opdracht van de gemeente de inspecties van de kinderopvanglocaties en gastouderopvang in Edam-Volendam uit. Vanwege de Corona maatregelen en daardoor de sluiting van kinderopvanglocaties heeft een deel van de geplande inspecties op locatie niet plaatsgevonden.

Inkoop peuteropvang/VVE plekken € 47.000 voordelig
Dit voordelige saldo is ter compensatie van personele kosten die zijn ingezet voor het onderwijsachterstandenbeleid.  

Leerlingenvervoer € 90.000 nadelig
Het leerlingenvervoer betreft een vervoersvoorziening op indicatie voor leerlingen die vanwege een structurele lichamelijke, verstandelijk, zintuiglijke of psychische handicap niet in staat zijn met het openbaar vervoer of fiets hun school te bereiken. Er valt van tevoren moeilijk in te schatten hoeveel aanvragen jaarlijks worden ingediend en toegekend. Er zijn enkele ritten over lange afstanden die hogere kosten met zich meebrengen.
Vanuit leerlingenvervoer wordt zowel collectief vervoer als een tegemoetkoming in de kosten aan ouders aangeboden in de vorm van bijvoorbeeld een busabonnement of kilometervergoeding. Er zijn ook meerkosten geweest als gevolg van de Corona maatregelen.

Product 5.13 Jeugd en Wmo algemeen
De totale afwijking op product 5.13 bedraagt € 392.000 voordelig en kent meerdere redenen.

Vrijval bedrag van tussenrekening € 169.000 voordelig
Vrijval oud Wmo budget uit 2015 en 2016 van € 169.000 van tussenrekening. Bij het vaststellen van de jaarrekening wordt de raad voorgesteld dit budget toe te voegen aan de reserve Sociaal Domein. Het geld blijft hiermee beschikbaar voor uitvoering.

Verhuur maatschappelijk vastgoed € 46.100 nadelig
Er is sprake van huurcorrectie 2018-2020 gebouw De Singel voor € 45.000.

Doeluitkeringen € 69.800 voordelig
In december 2021 hebben wij vanuit Zaanstad de vrije middelen huiselijk geweld 2021 ontvangen ad € 30.800. Helaas was dit bij het op stellen van de Winternota niet bekend, waardoor de middelen nu vrij vallen ten gunste van het resultaat. Via de bestemming van het jaarrekeningresultaat zullen wij uw raad daarom het verzoek voorleggen deze gelden in 2021 voor uitvoering beschikbaar te stellen.

De in 2021 beschikbaar gestelde doeluitkering vrouwen opvang 2020 van € 39.000 is niet besteed. Hiervoor was geregeld dat het bedrag via de reserve sociaal domein werd overgeheveld van 2020 naar 2021. Het bedrag zal daarom niet worden onttrokken aan de reserve.

Diverse Wmo-budgetten
Op diverse posten zijn budgetten niet volledig besteed:

Deze post(en) betreffen grotendeels werkbudget/handgeld om waar nodig kleine uitgaven te kunnen doen of een eenmalige financiële impuls te kunnen geven. De uitgaven binnen werkbudgetten fluctueren van jaar tot jaar, al naar gelang de mate waarin dergelijke financiële impulsen nodig zijn.

Onderschrijding op extra inhuur € 86.000 voor sectie O&P
Deze onderschrijding kan gezien worden als dekking voor overschrijding op inhuur op andere producten binnen programma 5.

Product 5.14 Gezondheidszorg
Het verschil tussen het begrote en werkelijk saldo bedraagt op product 5.14 € 64.000 voordelig en kent meerdere redenen. De grootste afwijking is een niet begrote extra teruggave ontvangen van GGD van € 56.000 in het kader van compensabele btw 2020. Dit jaar waren de kosten voor de AED's € 9.000 hoger dan geraamd en was er sprake van € 9.000 hogere uitvoeringskosten dan geraamd. In 2021 is € 94.000 aan incidenteel rijksbudget beschikbaar gesteld door de raad om tijdelijke projecten te bekostigen ter bestrijding van eenzaamheid bij ouderen en begeleiding kwetsbaren in verband met Corona. Deze projecten lopen door in 2022. Hierdoor is nog € 27.000 onbesteed. Dit bedrag wordt nu niet onttrokken aan de reserve Coronafonds in 2021, maar in 2022 opnieuw beschikbaar gesteld, zodat de projecten kunnen worden afgerond in 2022.  

Product 5.15 Verslavingsbeleid
De totale afwijking op product 5.15 bedraagt € 31.000. Dit geld stond gereserveerd voor een aantal grotere activiteiten voor LEF. Helaas konden alleen de kleine activiteiten plaatsvinden door de Corona maatregelen.

Product 5.17 Bewegingsonderwijs
Het verschil tussen het begrote en werkelijk saldo bedraagt op product 5.17 € 23.000 voordelig en kent meerdere redenen.

Gymonderwijs € 12.300 voordelig
Door Corona heeft in 2021 minder gymonderwijs plaatsgevonden, waardoor een onderschrijding op de exploitatievergoeding van € 12.300 is ontstaan.

Zwemonderwijs € 10.700 voordelig
Vanwege Corona is het schoolzwemmen veelal niet doorgegaan. Het zwembad was gesloten en heeft hiervoor geen kosten in rekening gebracht, waardoor een onderbesteding van € 33.600 is ontstaan.
Het vervoer is echter conform gemeentelijk beleid wel volledig doorbetaald. De keren dat het zwemmen is doorgegaan zijn deze kosten doorberekend aan ouders. De gevolgen van de continuïteit regeling kunnen we natuurlijk niet voor rekening van ouders laten komen. Dit heeft een nadelig saldo van € 23.300 tot gevolg. Per saldo heffen deze 2 posten elkaar redelijk op.

Product 5.18 Subsidies sportactiviteiten
Het verschil tussen het begrote en werkelijk saldo bedraagt op product 5.18 € 113.000 voordelig en kent meerdere redenen. In het traject beleidsverscherping in relatie met subsidie is vertraging ontstaan. Er zijn in 2021 geen bijeenkomsten geweest met verenigingen. Er zijn door verenigingen minder aanvragen gedaan in verband met Corona.

Product 5.19 Sportstimulering
Het verschil tussen het begrote en werkelijk saldo bedraagt op product 5.19 € 30.000 voordelig. Dit wordt veroorzaakt doordat we in 2021 verminderde mogelijkheden in uitvoering van het sportbeleid hebben gehad in verband met Corona.

Product 5.21 Gemeentelijke buitensportaccommodaties
Het verschil tussen het begrote en werkelijk saldo bedraagt op product 5.21 € 65.000 voordelig. Dit is veroorzaakt omdat er was verwacht meer aan onderhoud te moeten besteden in verband met de overstap van Werk+ naar een extern onderhoudsbedrijf. Echter vielen de meerkosten mee en is er door corona maatregelen wederom minder gebruik gemaakt van de velden en is er minder extra onderhoud nodig geweest.

Product 5.22 Zwembaden
Het verschil tussen het begrote en werkelijk saldo bedraagt op product 5.22 Zwembad € 72.000 voordelig.
De gemiste huurinkomsten 2020 waren als verplichting meegenomen in de jaarrekening 2020. Uiteindelijk zijn de kosten meegenomen in de SPUKIJZ 2020, waardoor de verplichting  kan vrijvallen. Dit geeft een meevaller van € 42.600. Daarnaast is het onderhoudsbudget niet volledig besteed circa € 56.700, waardoor ook een onderschrijding is ontstaan op de post onderhoudsreserves (post mutaties reserves).

Product 5.23 Stadion FC Volendam
Het verschil tussen het begrote en werkelijk saldo bedraagt op product 5.23 Stadion € 38.000 nadelig. Voor een bedrag van € 36.000 wordt dit veroorzaakt, doordat huurders van het stadion een huurkorting hebben ontvangen voor de maanden in 2021, dat er sprake was van lockdown i.v.m. met de coronapandemie. Deze kosten worden gedekt uit de reserve Coronafonds. De werkelijke huurkorting lag hoger dan geraamd.

Product 5.24 Kunst en Cultuur
Het verschil tussen het begrote en werkelijk saldo bedraagt op product 5.24 € 129.000 voordelig. Vanwege Corona zijn er in 2021 geen incidentele subsidie-aanvragen om culturele activiteiten te realiseren ingediend, hierdoor is € 42.000 niet besteed. Bij de andere programmalijnen konden de activiteiten geen doorgang krijgen vanwege Corona, waardoor het beschikbare budget niet volledig besteed kon worden en met € 68.500 is onderschreden. Daarnaast zijn de onderhoudsbudgetten voor musea niet volledig besteed circa € 18.000, waardoor ook een onderschrijding is ontstaan op de post onderhoudsreserves. De onderschrijding op cultuur geeft ook een lagere onttrekking van € 15.000 aan de reserve Coronafonds (post mutaties reserves).

Product 5.27 Recreatie
Het verschil tussen het begrote en werkelijk saldo bedraagt op product 5.27 € 61.000 voordelig. Er is sprake van een onderbesteding bij speelwerktuigen van € 60.000. Deze onderbesteding wordt veroorzaakt doordat de posten voor vervanging van onderdelen en onderhoud een fluctuerend en onvoorspelbare aanvraagpatroon kennen. Daarbij is terughoudend omgegaan met deze budgetten in afwachting de toekomstige vervangingen van de speelwerktuigen in Edam-Volendam. Deze onderschrijding op speelvoorzieningen geeft ook een lagere onttrekking van € 34.500 aan de reserve (post mutaties reserves).

Product 5.29 Begraafplaatsen
Het verschil tussen het begrote en werkelijk saldo bedraagt op product 5.29 Begraafplaatsen € 131.000 nadelig.
Dit is veroorzaakt door de overname van de begraafplaats Volendam van Jozef van Arimathea. De overname heeft voor een aantal financiële wijzigingen gezorgd, die vooraf niet volledig inzichtelijk waren. Hierdoor is de toevoeging aan de voorziening Onderhoud Graven 214K hoger dan begroot. Dit is veroorzaakt doordat er door de uitbreiding meer graven zijn uitgegeven. Hierdoor is er 90K meer aan leges ontvangen (baten), welke vervolgens aan de voorzieningen worden toegevoegd (lasten). Ook is er een eenmalige bijdrage ontvangen van JvA van 123K. Deze is ook toegevoegd aan de voorziening Onderhoud Graven.

Mutaties reserves
Het verschil in de reservemutaties bedraagt in totaal € 304.000 nadelig. Er is in 2021 in dit programma
€ 434.000 minder onttrokken en € 130.000 minder toegevoegd aan de reserves dan was begroot. De geraamde onderhoudskosten aan  gemeentelijke panden en speelvoorzieningen voor € 176.900 (ten laste van de onderhoudsreserve) hebben niet plaatsgevonden in 2021 (doorgeschoven in de tijd). In 2021 zijn de Duvo middelen (doeluitkering vrouwenopvang) € 39.000 niet besteed en daarom niet onttrokken aan reserve Sociaal Domein.
In 2021 is het niet gelukt om de beschikbare tijdelijke Corona gelden voor jongeren, ouderen en kwetsbaren en uitvoeringskosten voor Samenleving begroot op € 603.200 geheel te besteden. Een aantal projecten en activiteiten lopen door en worden in 2022 gerealiseerd (en uitgegeven). Een aantal projecten en activiteiten zijn bij nader inzien niet uitgevoerd om diverse redenen. De onttrekking aan de reserve Coronafonds valt hierdoor € 163.700 lager uit dan geraamd.
De voorgestelde storting in de reserve begraafplaatsen van € 130.000 is vervallen. De ontvangen bijdrage van € 123.000 is aan de voorziening toegevoegd. Hierdoor is ook de voorgestelde onttrekking van € 10.000 ook vervallen.

In de paragraaf corona gevolgen 2021 is een uitgebreide rapportage van de bijdragen vanuit het rijk opgenomen en de kosten dan wel besparingen die ontstaan zijn in het kader van corona.